پرورش گاو شیری به منظور تولید شیر و کسب درآمد از این طریق یکی از مشاغل پردرآمد و در عین حال پرزحمت می باشد. گاوها بلافاصله پس از زایش شیر تولید می کنند و 50 الی 60 روز پس از زایش تولید شیر در گاوها به حداکثر مقدار می رسد.
به همین منظور جهت پرورش گاو شیری رعایت اصول و نکاتی حائز اهمیت می باشد. در این مقاله به طور فهرست وار چند نکته طلایی و کلیدی در خصوص پرورش گاو شیری و تولید مثل گاو را توضیح خواهم داد.
پرورش گاو شیری
1- بهترین زمان برای تلقیح گاو شیری 80 الی 100 روز پس از زایش می باشد. به همین دلیل تغذیه گاو و شناسایی گاو فحل از نکات کلیدی در این مرحله می باشد.
2- برای به حداکثر رساندن سود حاصل از گاوداری، دامدار باید هر 12 الی 14 ماه یک گوساله از گاو بگیرد. این کار دو حسن دارد .
الف: روزهایی که گاو کمتر شیر می دهد را کوتاه می کند.
ب: از طولانی شدن دوره خشکی گاو شیری جلوگیری به عمل می آورد.
3- دامدار به منظور کوتاه کردن فاصله 2 زایش و افزایش سود حاصله از دامداری، می باید ضمن رعایت اصول مراقبتی از گاو، گاو فحل را به موقع شناسایی و تلقیح مصنوعی را انجام دهد. بهتر است اطلاعات مربوط به تولید مثل گاو را در دفترچه ای ثبت کند.
فحلی گاو چیست ؟
فحلی گاو به معنی تمایل به جفت گیری در گاو غیر آبستن و تلیسه می باشد. به طور کل میل جنسی در گاو ماده را فحلی گاو می گویند. طول دوره فحلی در گاو از 8 ساعت الی 30 ساعت و فاصله میان دو دوره فحلی در گاو از 18 روز الی 24 روز متغیر می باشد.
بهترین زمان تلقیح گاو
همانطور که گفته شد شناسایی گاو فحلی یکی از مهارت های دامدار می باشد که بتواند به موقع گاو فحلی را تشخیص و شناسایی کند تا با انجام تلقیح مصنوعی، گاو را آبستن و پرورش گاو شیری را آغاز کند.
تلقیح مصنوعی به آبستن کردن گاو ماده بدون دخالت و جفت گیری با گاو نر گفته می شود. در این روش با اسپرم گیری از گاو نر، بهترین اسپرم گاو را با دست وارد رحم گاو ماده می کنند. از فواید روش تلقیح مصنوعی در گاو می توان به کنترل زاد و ولد و تولید مثل در گاو و کنترل بیماری های شایع اشاره کرد.
روش های تشخیص فحلی بودن گاو
در اثر فحلی در گاو، تغییراتی در دستگاه تناسلی و رفتار گاو رخ می دهد.
تغییرات در دستگاه تناسلی گاو فحلی
متورم شدن فرج و وجود ترشحات لزج و شفاف یک نشانه بارز است. به این نکته توجه داشته باشید که ترشحات گاو فحلی نباید بدبو و حاوی چرک باشد.
تغییرات رفتاری در گاو فحلی
تغییرات رفتاری مانند بی قراری گاو، نزاع با دیگر گاوها، بو کردن فرج دیگر گاوها، سوار شدن و سواری دادن به دیگر گاوها، کم اشتهایی و خوراک کم.
زمان انجام تلقیح مصنوعی در گاو فحل
زمانی که گاو فحل ایستا است، آمادگی پذیرش گاو نر را دارد و می تواند جفت گیری طبیعی را انجام دهد. ولی اگر قصد دارید از تلقیح مصنوعی برای آبستن کردن گاو استفاده کنید، مامور تلقیح باید 8 الی 10ساعت پس از مشاهده علائم فحل ایستا در گاو، تلقیح مصنوعی را انجام دهد.
به این نکته توجه داشته باشید که اگر گاو در صبح فحل آمد، عمل تلقیح بعد از ظهر انجام شود و اگر بعد از ظهر فحل آمد، باید صبح زود تلقیح انجام شود.
عوامل موثر بر عدم فحلی گاو
دامدار باید همواره این نکته را مد نظر داشته باشد که عواملی همچون تغذیه نامناسب و استرس حرارتی روی فحلی گاو اثر مستقیم دارند. برخی از گاوها ممکن است به دلیل سوء تغذیه علائم فحلی را برای مدت طولانی نشان ندهند و گاو غیرآبستن بماند. برای اینکه گاو دچار کیست تخمدان و یا عدم فعالیت تخمدان نشود، دامدار باید در زمان 2 ماه پس از زایش، علائم فحلی را در گاو مشاهده کند. در صورت دچار بودن گاو به کیست تخمدان یا عدم فعالیت تخمدان، می توان آن را با بهبود تغذیه گاو و هورمون درمانی رفع و برطرف کرد.
