در شغل دامپروری که نگهداری دام های کوچک و بزرگ به منظور پرواربندی و یا داشتی انجام می گیرد، رعایت اصول تغذیه دام و استفاده از کنسانتره دامی در تغذیه دام های کوچک و بزرگ یکی از نکاتی است که در سود و زیان حاصل از این کار به طور مستقیم دخیل می باشد.
ضرورت رعایت اصول تغذیه دام
به همین منظور تغذیه دام در تمام دوران خشک بودن، آبستنی و شیرخوارگی باید بر اساس اصول و علم روز باشد. در گذشته پرورش دام به صورت سنتی انجام می گرفت و دام ها با مصرف علوفه می توانستند کلیه احتیاجات تغذیه ای خود را تامین کنند. اما امروزه مواردی مانند اصلاح نژادی یا تغییرات ژنتیکی موجب شده است که تغذیه دام از طریق مصرف علوفه پاسخگوی نیاز و احتیاجات دام های کوچک و بزرگ نباشد.
اهمیت تغذیه اصولی دام زمانی مشخص می شود که یک دام از زمان 2 الی 3 ماهگی تا زمانی که به وزن 50 کیلو و ارائه به بازار فروش برسد، معمولاً 6 ماه زمان نیاز دارد. اگر در این دوران تغذیه اصولی و همراه با کنسانتره های مراحل مختلف همراه باشد، می تواند از 6 ماه به 4 ماه کاهش یابد و فرد دامدار در طول سال به جای دو بار کار پروار را 3مرتبه انجام داده و به سود بیشتری برسد.
کنسانتره چیست؟
دام ها در طول دوران خشک بودن، آبستنی و شیردهی نیاز به مواد غذایی خاصی دارند تا احتیاجات آنها را در هر یک از این دوران برطرف کند. همانطور که در بالا اشاره شد، علوفه به تنهایی پاسخگوی این نیاز نمی تواند باشد. به طور مثال تغذیه دام های داشتی با دام پرواری متفاوت می باشد. نوع غذای دام پرواری باید به گونه ای باشد که علاوه بر کم حجم بودن، مقوی و مغذی بوده و صرفه اقتصادی داشته باشد.
به مواد غذایی مقوی که از منابع اصلی انرژی و پروتئین محسوب شده و برای پرواربندی دام مورد نیاز است، کنسانتره گفته می شود. کنسانتره سبب می شود که مواد مفید و مورد نیاز به بدن دام رسیده و ضمن داشتن توجیه اقتصادی، دارای سودآوری بالا باشد.
فواید استفاده از کنسانتره در تغذیه دام
- بهترین مکمل برای تغذیه دام در کنار یونجه و علوفه می باشد.
- سرشار از مواد پروتئینی و فیبر می باشد که برای پرواربندی گوسفند و دام مورد نیاز است.
- با ترکیب و ادغام مواد مغذی، نیازی به خرید تک تک مواد مورد نیاز نیست، از این رو به صرفه می باشد و هزینه های دامداری و پرواربندی را کاهش می دهد.
- در کوتاه ترین زمان استاندارد برای پرواربندی گوسفند، بهترین عملکرد را دارد.
- خرده شیشه و سایر ناخالصی ها در کنسانتره دامی وجود ندارد.
نکاتی مهم در مصرف کنسانتره دامی شرکت دامپروران زنجان
به طور کلی در گروه بندی گاو های شیری 6 مرحله در نظر گرفته می شود که در هر مرحله نوع کنسانتره و مقدار مصرف آن متفاوت است. به منظور رسیدن به نتنیجه مطلوب باید در هر مرحله کنسانتره دامی متناسب با آن مرحله به خوراک دام افزوده شود.
مرحله اول پرورش گاو شیرده
این مرحله زمان خشک کردن گاو تا 21 روز مانده به زایش را شامل می شود. در این دوره گاوهای هلشتاین احتیاج به 14-12 کیلوگرم ماده خشک دارند. در گاوهای دو رگه این مقدار 11-9 کیلوگرم می باشد. در این مرحله از کنسانتره متوسط شیر تولید شده در شرکت دامپروران زنجان به مقدار 4-3 کیلوگرم استفاده می شود. در این مرحله مقدار 4-3 کیلوگرم کلش و 5 کیلوگرم یونجه یا علف می توان به عنوان خوراک گاو خشک در نظر گرفت.
مرحله دوم پرورش گاو شیرده
این مرحله از 21 روز قبل از زایش تا زمان زایش می باشد. این مرحله حساس ترین دوره تولیدی یک گاو شیری است. در این دوره 4-3 کیلوگرم کنسانتره پایه ماه لازم است. مقدار کاه در این مرحله به 1 کیلوگرم کاهش پیدا می کند و بهتر است یونجه حذف شده و بجای آن از علف استفاده شود. در این دوره مصرف کنسانتره دامی و کاه محدود شده و مقدار علف به میزان اشتهای گاو بستگی دارد.
مرحله سوم پرورش گاو شیرده
این مرحله از زمان زایش تا 21 روز بعد از زایش می باشد. کنسانتره ای که در این مرحله توصیه می شود، کنسانتره سوپر شیر شرکت دامپروران زنجان است. مقدار 2 کیلوگرم کنسانتره سوپر شیر به عنوان مقدار پایه در نظر گرفته شده و هر روز نیم کیلو به مقدار آن افزوده شود. این مقدار تا جایی ادامه پیدا کند که در گاو هلشتاین به 10 کیلوگرم و در گاو دورگ به 6کیلوگرم در روز برسد.در این مرحله کاه و علف قبل از زایش از خوراک دام حذف و یونجه در حد اشتها به گاو داده شود. می توان در این مرحله روزانه 12-10 کیلوگرم ذرت سیلو به خوراک دام افزوده شود.
مرحله چهارم پرورش گاو شیرده
این مرحله از 21 روز بعد از زایش گاو تا 100 روز پس از زایش می باشد. در این مرحله به دلیل تولید بالاترین حد شیر، خوراک دامی مصرفی افزایش پیدا می کند.
در این دوره گاو به دلیل استفاده از ذخایر بدنی لاغر می شود. نوع کنسانتره دامی مصرفی در این مرحله سوپر شیر و در گاو هلشتاین از 14 الی 17 کیلوگرم و در گاه دورگ از 10 الی 13 کیلوگرم متغیر است.
اگر دامداری بخواهد از 15 کیلوگرم کنسانتره سوپر شیر برای خوراک دام استفاده کند، باید این مقدار را در 5 وعده 3 کیلویی به خوراک دام بیفزاید. اگر از مخلوط کنسانتره و علوفه استفاده نمی شود، بهتر است ابتدا علوفه سپس کنسانتره داده شود. همچنین در این دوره از کاه در خوراک دام استفاده نشود.
مرحله پنجم پرورش گاو شیرده
از روز 100ام بعد از زایش تا 200روز پس از زایش می باشد که در این مرحله مقدار شیر تولیدی گاو کاهش یافته، اما این بدان معنی نیست که اصلاً شیری تولید نمی شود.
نوع کنسانتره در مرحله 5ام کنسانتره پر شیر بوده که مقدار آن از 12 الی 15 کیلوگرم متغیر است. در این دوره می توان نیم کیلوگرم کاه به خوراک دام افزود.
مرحله ششم پرورش گاو شیرده
این مرحله از روز 200 تا زمان خشکی است که مقدار شیر تولیدی گاو متوسط یا کم می باشد. در این مرحله با توجه به چاقی و لاغری گاو از کنسانتره متوسط شیر به مقدار 6 الی 10 کیلوگرم استفاده می شود. اگر گاو لاغر باشد می توان مقدار کنسانتره را افزایش داد تا به شرایط بدنی مناسب برسد. همچنین مقدار کاه به 2الی 2.5 کیلوگرم در روز افزایش می یابد.
کنسانتره متعادل چیست؟
برای دوران شیردهی یا رساندن دام به وزن خاص نیاز به کنسانتره متعادل می باشد. کنسانتره متعادل از ترکیب چند ماده خوراکی مانند جو، ذرت، کنجاله سویا، کنجاله تخم پنبه، پنبه دانه، چربی ها، مواد معدنی و ویتامین ها و سایر افزودنی ها تشکیل شده است.
به طور کلی می توان گفت که کنسانتره از 4 منبع اصلی شامل منابع غلات مانند جو و ذرت، منابع پروتئین مانند کنجاله سویا، کنجاله کلزا، منابع ویتامین و منابع مواد معدنی تشکیل شده است که در قالب مکمل غذایی دامی عرضه می گردد.
کنسانتره متعادل تولید شرکت دامپروران زنجان
این کنسانتره دامی بر اساس احتیاجات دام در مرحله تولید گوشت یا تولید شیر تهیه می شود و بر همین اساس در شرکت دامپروران زنجان 7 نوع کنسانتره تولید و روانه بازار گردیده است.
کنسانتره های تولیدی این شرکت از نظر انرژی، مواد معدنی و ویتامین به خوبی متعادل شده و برای تغذیه دام به منظور تولید شیر مطلوب و تولید مثل دام، ایده آل می باشند.
با استفاده از کنسانتره سوپر شیر و پر شیر تولید شده در شرکت دامپروران زنجان، در 5 ماه اول بعد از زایش، گاو به موقع فحل شده و با تلقیح مناسب آبستن می شود.
